ჟურნალ ,,კოლხთა ქვეყნის'' რედკოლეგიას
 

ძვირფასო რედკოლეგიის წევრებო,

მე განსაკუთრებით ვისიამოვნე ,,კოლხთა ქვეყნის'' წინა ნომერში დაბეჭდილი, ,,ორმაისობის'' დღესასწაულისადმი მიძღვნილი სტატიით. მან ინგლისისა და უელსის სოფლებსა თუ ქალაქებში ძველად გამართული სამაისო დღეების აღნიშვნა მომაგონა თავისი მეიპოლისა და მორისის ცეკვებით, აგრეთვე ,,მაისის დედოფალი ქალბატონების'' არჩევით, რაც სამწუხაროდ დღესდღეობით ინგლისის ტრადიციებს აღარ ამშვენებს.

თუმცა მინდა ერთი შესწორება შევიტანო, ,,ცისფერყანწელთა პოეტური ცხოვრების ამსახველი დეტალები’’ არ იყო განმარტებული თქვენი უცხოელი მკითველებისათვის. შეგიძლიათ მოგვაწოდოთ ცნობები მათ შესახებ?

დიდი მადლიერებით
დერეკ ბატლერი
ნიუპორტი

 To the Editorial Board of `The Land of the Colchi`

Dear Editorial Board,

I particularly enjoyed the article on Kutaisi’s `Ormaisoba` (2nd May) celebrations in this month’s `the Land of Colchi`. It sounds similar to the centuries old May Day celebrations held in towns and villages throughout England and Wales with the accompanying maypole and Morris dancing and the election of a young woman as `Queen of the May`, although the tradition has now largely died out.

However one reference, `the poetic profiles of the Tsisperkancelebi`, wasn’t explained to your non Georgian readers. Can you elucidate please?

Many thanks,
Derek Butler
Newport
ძვირსაფო დერექ,

მადლობას გიხდით ასეთი საინტერესო შეკითხვისათვის. ყველა ქართველს, განსაკუთრებით კი ქუთაისელებს გვეამაყება ,,ცისფერყანწელები“ და დიდი სიამოვნებით გავაცნობთ ჩვენს უცხოელ მკითხველს ამ გამოჩენილ ქართველ პოეტთა და მწერალთა ცხოვრების ამსახველ დეტალებსა და მათ დამსახურებას ჩვენი ქვეყნის ისტორიისა და კულტურის წინაშე. ვიმედოვნებთ, რომ დიდად ისიამოვნებთ თანადროული სტატიის ელექტრონული ვერსიით. სანაცვლოდ, გვინდა გავიგოთ, რას ნიშნავს თქვენს მიერ წერილში ნახსენები ,,მორის დანსინგი.“ დიდად მადლიერი დაგრჩებით თუ მოგვაწვდით მეტ ინფორმაციას მის შესახებ. აქვს მას რაიმე საერთო ქართულ ცეკვასთან?

ქნიას რედკოლეგია

Dear Derek,
 

Thank you for your welcome enquiry. All Georgians, particularly those of us fortunate enough to live in Kutaisi, are proud of the ‘Tsisperkantselebi’ and we are pleased to have the opportunity to inform  non Georgians about the history of this distinguished circle of Georgian poets and writers their prominent role in our history  and culture. We hope you enjoy reading the accompanying article. In turn, you mention ‘Morris Dancing’ in your e-mail and we would be grateful if you can tell us more about this particularly British art form. Is it anything like Georgian dancing?
 

The Editorial Board
ქუთაისი – ქართული მოდერნიზმის აკვანი Kutaisi  - Cradle of Georgian Modernism

ლუკა დვალიშვილი		 ,,ცისფერყანწელთა” იდეური და სულიერი წინამძღოლი, რუსეთსა და ევროპაში განათლებამიღებული გრიგოლ რობაქიძე წერდა, რომ XX საუკუნე საქართველოს ისტორიაში მნიშვნელოვანი უღელტეხილით დაიწყო. ისახება XX საუკუნის ქართული რენესანსი...

ქართული რენესანსის ჩასახვის მისტიური სიმბოლო წიწამურის ველია: ქართველმა მოჰკლა საქართველოს მხედარი, ხოლო სისხლით შესვრილ ხელს რომ დახედა მკვლელმა იგრძნო საქართველო და ამ გრძნობიდან ისახება ქართული რენესანსი. მართლაც მეოცე საუკუნის დასაწყისში ქართული რენესანსის არსებობა უდავო ფაქტია და იგი დაიწყო ერთ-ერთი ყველაზე წმინდა ეროვნული ქალაქიდან-ქუთაისიდან. იმ ადგილიდან, სადაც რვა საუკუნის წინ დიდმა დავით აღმაშენებელმა საქართველოს გაერთიანება, აღდგენა და აშენება დაიწყო... ქუთაისი... უქიმერიონი და ბაგრატი, გელათი და მწვანეყვავილა, ,,ოქრომრავალი კოლხეთის” მთავარი სასიცოცხლო არტერია, მდინარე რიონი გახდა პოეტთა და ხელოვნებით გატაცებულ ადამიანთა საოცარი ინტიმური ხილვების, ზოგჯერ უკიდურესი ინდივიდუალიზმისა და მისტიკური გზნებით დამუხტვისა და სნეულების ადგილი.

მეოცე საუკუნის დასაწყისში ქუთაისი, როგორც სამართლიანად მიუთითებენ გახდა – ქართული მოდერნიზმის აკვანი. თბილისმა ეს ვერ შეძლო, რადგან იმ პერიოდში იგი ძალიან ჰგავდა ბაბილონის გოდოლის მშენებელ ხალხთა თავშესაყარს - ,,თბილისი ჰიბრიდული ქალაქი” (სოსო სიგუა). ქუთაისის გადაქცევას ქართული მოდერნიზმის და ავანგარდიზმის მექად ბუნებრივი, ლოგიკური წინაპირობები და მყარი ინტელექტუალური საფუძველი გააჩნდა. მეოცე საუკუნის დასაწყისში 40 ათასიან ქალაქში სხვადასხვა პერიოდულობით გამოდიოდა ათამდე ჟურნალი და 13 სხვადასხვა დასახელების გაზეთი. ეს ჟურნალ-გაზეთები თემატიკითა და შინაარსით უაღრესად მრავალფეროვანი იყო. უფრო მეტიც, ჩვენდა სამწუხაროდ ბევრი მაშინდელი გამოცემის დონეს მომდევნო ათწლეულებში ვერ გაუთანასწორდა მსგავსი ხასიათის გამოცემები.

,,ცისფერყანწელთა” ლიტერატურული ჯგუფის ჩამოყალიბება 1915 წელს მოხდა, ხოლო ოფიციალური კურთხევა საკუთარ თავს 1916 წელს მოუწყვეს, როცა გამოსცეს ჟურნალი ,,ცისფერი ყანწები”. ამ ჯგუფის არქიტექტორების, პაოლო იაშვილისა და ტიციან ტაბიძის და, საერთოდ მთელი ,,ორდენის” ყოველი წევრის მიზანი ნათელი იყო – ,,ქართული ლექსი უნდა გაიმართოს ევროპული რადიუსით”.

ახალგაზრდა შემოქმედთა პროტესტი ძველისადმი და სწრაფვა სიახლეებისადმი ბუნებრივია. მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან ქართული სიტყვიერი კულტურის ერთი მნიშვნელოვანი ნაკადი გვარიანად შეიბორკა აზიური ,,ვარდბულბულიანებითა” და რუსული ნატურალისტურ-ხალხოსნური ლიტერატურული ესთეტიზმით. ჯგუფის ერთ-ერთი ლიდერი ტიციან ტაბიძე 1924 წელს წერდა: ,,როგორც 13 ასირიელმა მამებმა საქართველოში დათესეს ორთოდოქსი ქრისტიანობა, ისე ცისფერყანწელებმა ნამდვილი პოეზია.”

,,ცისფერყანწელებმა” თავიდანვე გაითავისეს თავიანთი მისიის სიმძიმე. მათ პირველებმა ესროლეს გამოწვევის სადუელო ესთეტიკურ-ლიტერატურული ხელთათმანი სტანდარტულ-სტაგნაციურ სიტყვიერების რეალობით შემოჯავშნულ ლიტერატურულ საზოგადოებას. ,,საქართველოს შემდეგ უწმინდესი ქვეყანა არის პარიზი. ადიდე, ხალხო, ეს ჩვენი მრისხანე ქალაქი, სადაც გიჟური გატაცებით ჯამბაზობდნენ ჩვენი ლოთი ძმები – ვერლენი და ბოდლერი, მალარმე, სიტყვების მესაიდუმლე პიტერ რემბო, სიამაყით მთვრალი დაწყევლილი ჭაბუკი”- წერდნენ ისინი თავიანთ მანიფესტში.

მისი წევრები დაჯგუფების დამაარსებლები და ხელმძღვანელები იყვნენ: გრიგოლ რობაქიძე, ტიციან ტაბიძე, პაოლო იაშვილი, ვალერიან გაფრინდაშვილი, კოლაუ ნადირაძე, შალვა აფხაიძე, ნიკოლო მიწიშვილი, რაჟდენ გვეტაძე, ალი არსენიშვილი, სანდრო ცირეკიძე, გიორგი ლეონიძე, სერგო კლდიაშვილი და შალვა კარმელი (გოგიაშვილი). მე–20 საუკუნის უდიდესი ქართველი პოეტი გალაკტიონ ტაბიძეც ცოტა ხნით შეუერთდა ამ ჯგუფს, მაგრამ მალევე გამოეთიშა მათ. იმ დროის ცნობილი ქართველი მხატვარი ლადო გუდიაშვილიც მეტად დაახლოებული პირი იყო ცისფერყანწელებთან და ხშირად აფორმებდა საკუთარი ნახატებით მათ გამოცემებს.

ცისფერყანწელთა მოკლე ბიოგრაფიულ-ლიტერატურული პორტრეტი ასეთია:

Grigol Robakidze, ideological and spiritual leader of ‘Tsisperkantselebi’ (The Blue Horns) who had been educated in Russia and Europe, wrote that the beginning of XX century was an important turning point in the history of Georgia as 20th-century Georgian renaissance emerged at that time. Tsitsamuri where the father of nation, famous public figure and writer Ilia Chavchavadze was assassinated became a mystical symbol of the conception of this Georgian renaissance. When the assassin saw his bloody hands, only then he sensed Georgia. It was the feeling that gave birth to Georgian renaissance which came into being.
 

The fact that Georgian renaissance started at the turn of the 20th century is commonly recognized. It is also well-known that this process started in the most purely Georgian city – Kutaisi, the place that eight centuries earlier saw the beginning of unification and reconstruction of the country by David the Builder... Kutaisi... Ukimerioni and Bagrati, Gelati and Mtsvanekvavila, the Rioni, the vital artery of “rich-in-gold Colchis” became inspirers of intimate visions, extreme individualism and mystical passion in poets and artists.
 

In the beginning of the 20th century Kutaisi became the birthplace of Georgian modernism. Tbilisi failed to do this as at the time it closely resembled a meeting place for the builders of the Tower of Babel - Tbilisi the Hybrid City (Soso Sigua). Turning Kutaisi into a centre of Georgian modernism and avant-garde had its logical prerequisites and solid intellectual foundation. In this period this town with the population of 40 000 had ten journals and 13 different newspapers with highly informative and diverse content. It would even be justified to say that the publications of later decades have failed to come up to their standard.
 

Literary group ‘Tsisperkantselebi’ (The Blue Horns) was founded in 1915. However, they were formally inaugurated in 1916 with the publication of a journal “Tsisperi Kantsebi” (The Blue Horns). The aims of Paolo Iashvili and Titsian Tabidze, the architects of this group as well as all the other members were clear-cut: “Georgian poetry must be brought into a European radius”.
 

The young artists’ protest against the tradition and quest for the modern was only natural. Starting from the second half of the 19th century considerable part of Georgian literature had been bound by Asian literary trends and Russian naturalist-populist estheticism. In 1924 Titsian Tabidze, one of the leaders of ‘Tsisperkantselebi’ (The Blue Horns) wrote that like 13 Assyrian Fathers who spread Orthodox Christianity in Georgia, tsisperkantselebi spread true poetry.
 

‘Tsisperkantselebi’ (The Blue Horns) were aware of the difficulty of their mission. They were the first to issue an esthetic challenge to stagnant standards of the literature limited to realism. They wrote in their manifesto that the second most sacred place after Georgia was Paris. Praise be to this city of fury, the place of wild abandon of our drunk brothers – Verlaine and Bodlair, Mallarme, Rimbaud - the confidant of words, a cursed youth drunk on his pride.
 

Its members were the group’s founder and mentor Grigol Robakidze, Titsian Tabidze, Paolo Iashvili, Valerian Gaprindashvili, Kolau Nadiradze, Shalva Apkhaidze, Nikolo Mitsishvili, Razhden Gvetadze, Ali Arsenishvili, Sandro Tsirekidze, Giorgi Leonidze, Sergo Kldiashvili and Shalva Karmeli (Gogiashvili). Georgia’s greatest 20th-century poet, Galaktion Tabidze was also affiliated with this group, but he soon left it. The leading Georgian painter of that time Lado Gudiashvili was also closely associated with the group and frequently illustrated their publications.
 

A short biographic-literal portrait of one of the Georgian symbolist groups 'Tsisperkantselebi' goes as following:
1.

გრიგოლ რობაქიძე (1880-1862) დაიბადა ზესტაფონის რაიონის სოფელ სვირში 1880 წელს. 1890-95 წლებში სწავლობდა ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში. შემდეგ სწავლა განაგრძო ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში. 1901 წელს სწავლა გააგრძელა ტარტუს უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე. შემდეგ სწავლობდა გერმანიაში, ლაიპციგის უნივერსიტეტში, დაამთავრა 1906 წელს. 1907 წელს ლექციებს ისმენდა საფრანგეთის უნივერსიტეტში. 1908 წელს ბრუნდება სამშობლოში. 1910 წელს კვლავ უბრუნდება ტარტუს უნივერსიტეტს, მაგრამ დიპლომის ასაღებად სახელმწიფო გამოცდები ჩააბარა ყაზანის უნივერსიტეტში 1914 წელს. ყველაზე ხშირად იბეჭდებოდა ცისფერყანწელების ჟურნალ-გაზეთებში- ,,ცისფერი ყანწები”, ,,მეოცნებე ნიამორები”, ,,მშვილდოსანი” და სხვა.

თანამედროვენი გრიგოლ რობაქიძეს ქართული მოდერნისტული სკოლის მეთაურს უწოდებდნენ. მწერალმა თავის თხზულებებში ადრიდანვე იწინასწარმეტყველა, რომ მეამბოხე განწყობილებას არ აპატიებდნენ და 1931 წელს შემოქმედებითი საქმიანობისა და მეუღლის მკურნალობის საბაბით მოახერხა საზღვარგარეთ წასვლა. იგი სიკვდილამდე დარჩა უცხოეთში. 1945 წლამდე გერმანიაში, ხოლო 1962 წლამდე (გარდაცვალებამდე) შვეიცარიაში ცხოვრობდა. მისი თხზულებების დიდი ნაწილი ემიგრაციაში, გერმანულ ემაზე შეიქმნა – რომანები ,, ჩაკლული სული” (1931), ,,ქალღმერთის ძახილი” (1933), ,,მცველნი გრაალისა”(1937). გრიგოლ რობაქიძე გარდაიცვალა 1962 წელს.
1.
Grigol Robakidze (1880-1862) was born in 1880, in the village of Sviri, the Imereti Region (western Georgia). After the graduation from Kutaisi Gymnasium, he studied law at the University of Tartu (Estonia) and the University of Leipzig (Germany).

Robakidze returned from Germany in 1908, and gradually became a leading person among the young Georgian symbolists. In 1907 he attended lectures at the University in France. In 1908 returned to Georgia. In 1910 He went back to Tartu but in 1914 he had to pass exams at the University of Kazan to get a diploma. In 1915, he founded and led the Blue Horns, a new group of symbolist poets and writers which would later play an important role, particularly during the next two decades. He was the most frequently published writer in the magazines of Blue Horns - "The Blue Horns”, "Dreaming Gazzelles”, (Meocnebe Niamorebi) "Sagittarius” (Mshvildosani) etc.

Grigol Robakidze is known to be the leader of the Georgian modern school primarily known for his exotic prose and anti-Soviet émigré activities. He knew he was not to be forgiven and in 1931 he managed to escape abroad claiming the illness of his wife. He stayed in Germany until 1945 and went to Switzerland in 1962 and stayed there until his death. Many of his masterpieces were written during his immigration in Germany. Among them - novels: “Murdered Soul”(1931), "Call Goddess” (Kalgmertis Dzaxili) (1933), “God Keepers” (Mthvelni Graalisa) (1937). Grigol Robakidze died in 1962.
2.

პაოლო იაშვილი (1892-1937) დაიბადა 1892 წელს საჩხერის რაიონის სოფელ არგვეთაში. 1900-1911 წლებში სწავლობდა ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში. 1913-15 წლებში სწავლობდა პარიზში, ლუვრთან არსებულ ხელოვნების ინსტიტუტში.

1915-1916 წლებში ქ. ქუთაისში თანამოაზრეებთან ერთად დააარსა ცისფერყანწელთა ლიტერატურული ჯგუფი. 1913 წელს გამოიცა ჟურნალი ,,ოქროს ვერძი”, 1916 წელს კი ჟურნალი ,,ცისფერი ყანწები”. პაოლო იაშვილს მისი ახლო მეგობარი და მთარგმნელი ბორის პასტერნაკი გვიხატავს როგორც ბრწყინვალე, დახვეწილ, კულტურულ, გასაოცარ ორატორს, ევროპელსა და ლამაზ პიროვნებას, რომელიც ადრეულ 20–იან წლებში გვევლინება ქართული პოსტსიმბოლისტური და ექსპერიმენტული პოეზიის სულისჩამდგმელად. პაოლო იაშვილი აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს მწერალთა კავშირის მუშაობაში. 1937 წელს პოეტმა სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა.
2.
Paolo Iashvili (1892-1937) was born in 1892 in the village of Argveta in the Imereti region. In 1900-1911 he studied at Classical Gymnasium in Kutaisi. In 1913-15 he studied in Paris at the Institute of Art at Louvre. Paolo is one of the cofounders of the Georgian symbolist group "Tsisperkantselebi" (Blue Horns) founded in Kutaisi in 1915-1916.

In 1913 the journal “Okros Verdzi” ("Golden Asp") was issued. In 1916 they established the magazine “Tsisperi kantsebi” ("Blue Horns"). Early in the 1920s, Iashvili, brilliant, polished, cultural, an amusing talker, European and good-looking as described by his close friend and translator Boris Pasternak, emerged as a leader of Georgian post-Symbolist and experimental poetry. Paolo Iashvili was one of the active members of the Union Of Georgian Writers’. In 1937 he committed suicide at the Writers’ Union of Georgia.
3.

ტიციან ტაბიძე (1895-1937) დაიბადა 1895 წელს, ვანის რაიონის სოფელ ჭყვიშში. 1901-1906 წლებში სწავლობდა ქ. ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში, 1906 წელს ჩაირიცხა ქუთაისის ვაჟთა გიმნაზიაში. 1913-1916 წლებში სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტში ფილოლოგიის ფაკულტეტზე. 1915 წელს სამშობლოში დაბრუნდა და 1916 წელს ქუთაისში ახალგაზრდა სიმბოლოსტთა მიერ ჩამოყალიბებული ლიტერატურული დაჯგუფების, ,,ცისფერი ყანწების” ერთ-ერთი დამაარსებელი და მთავარი იდეოლოგი გახდა. მოგვიანებით, ტაბიძემ ოსტატურად შეურწყა ეკლეკტიკური პოეზიის ბრწყინვალე ნიმუშებით მდიდარი ევროპული და აღმოსავლური ტენდენციები ისეთ ლიტერატურულ მიმდინარეობებს, როგორიცაა დადაიზმი და ფუტურიზმი, რამაც დიდი წვლილი შეიტანა ქართული კლასიკური ლიტერატურის განვითარებაში.
 

ტიციან ტაბიძე ახლოს იცნობდა გამოჩენილ რუს მწერალს ბორის პასტერნაკს და აქტიურად თანამშრომლობდა მასთან ქართველი მეგობრების მიერ გამართულ მიმოწერებში. პასტერნაკი ტიციანს იცნობდა, როგორც თავდაჭერილ და რთულ პიროვნებას, რომელსაც მთელი მისი არსებით ხიბლავდა შორსმჭვრეტელობისა და თავგანწირვის შეგრძნება. პასტერნაკმა ტიციანის პოეზია რუსულად თარგმნა. 1937 წელს ტიციან ტაბიძე ,,ხალხის მტრად” გამოაცხადეს და სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანეს.
3.

Titsian Tabidze (1895-1937)  was born in 1895 in Chkvishi in the Imereti Region. In 1901-1906 he studied at ecclesiastic school in Kutaisi. In 1906 he was enrolled in the gymnasium for boys. In 1913-1916 he studied at the University of Moscow at the faculty of philology. In 1915 he returned to Georgia to become one of the cofounders and main ideologues of the "Tsispherkantselebi" (Blue Horns), a coterie of young Georgian symbolists founded in 1916. Later, Tabidze's combined European and Oriental trends into much eclectic poetry with a significant lean towards Futurism and Dadaism, also paying tribute to the classics of Georgian literature, which had so notoriously been attacked by the early Blue Horns.

Tabidze was a close friend of the conspicuous Russian writer Boris Pasternak and a correspondent in his Letters to Georgian Friends. Pasternak knew Titsian as "a reserved and complicated soul, wholly attracted to the good and capable of clairvoyance and self-sacrifice" and translated his poetry into Russian. In 1937 Titsian Tabidze was announced to be an “enemy of people” and predestined to death.

4.

ვალერიან გაფრინდაშვილი (1889-1941) დაიბადა ქუთაისში 1889 წელს. ქუთაისის კლასიკური გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე, რომელიც 1914 წელს დაასრულა. 1916 წელს მისი აქტიური მონაწილეობით გამოიცა ჟურნალი ,,ცისფერი ყანწები.”

მისი ადრეული ლექსები მსოფლიოს ასახავდა როგორც, აჩრდილებით დასახლებულ მისტიურ წარმოდგენას, რომელსაც შიგადაშიგ იდუმალებით მოცული ისტორიული თუ ლიტერატურული გმირების სახეები ერწყმის: კაგლიოსტრო, ჰამლეტი, ოფელია, ჰანიბალი და ა.შ. მისი პირველი და საუკეთესო წიგნი იყო ,,დაისები” (1919), რომელშიც ქართველები ბოდილიარის, პოლ ვერლენისა და რუსი სიმბოლისტების ესთეტიზმის წარმომდგენნი არიან. გაფრინდაშვილი ასევე აკეთებდა პოტიერის, გოეთეს, პუშკინის, ლერმონტოვის, ბლოკის, ნეკრასოვის, მაიაკოვსკის შემოქმედებათა თარგმანებს. მან რუსულად თარგმნა და გამოსცა დიდი ქართველი რომანტიკოსის ნიკოლოზ ბარათაშვილის ნამუშევრები. ვალერიან გაფრინდაშვილი გარდაიცვალა 1941 წელს.
4.

Valerian Gaprindashvili (1889-1941) was born in Kutaisi, in 1888. He graduated from the Moscow University, the faculty of Law in 1914. Returning to Georgia, Gaprindashvili was one of the founder members of the Symbolist group Blue Horns in 1915/16.

His early, innovating poems illustrate the world as a mystic show populated with phantoms and doubles mixed with nearly "sacral" heroes from history and literature such as Cagliostro, Hamlet, Ophelia, Hannibal, etc. His first and best book, Daisebi ("Sundowns", 1919), at a time he called "the Dionysian night" of Georgia, introduced into Georgian the aesthetics of Baudelaire and Paul Valéry, as well as the mannerisms of the Russian Symbolists. Gaprindashvili also made translations from Eugène Edine Pottier, Goethe, Pushkin, Lermontov, Alexander Blok, Nikolay Nekrasov, Vladimir Mayakovsky, and others. He also translated and published in Russian the works of the Georgian Romanticist poet Nikoloz Baratashvili. Valerian Gaprindashvili died in 1941.

5.

კოლაუ ნადირაძე (1895-1991)  დაიბადა 1895 წელს ქუთაისში. მან ძირითადი განათლება ქუთაისში მიიღო. 1912-1916 წლებში სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე.

 საქართველოში დაბრუნების შემდეგ მისი პირველი ლექსები 1916 წელს გამოჩნდა ქართველ სიმბოლისტთა ჟურნალში ,,ცისფერი ყანწები”. ლექსმა ,,ოცნება საქართველოზე” ის მისი თაობის ერთ-ერთ საუკეთესო პოეტად აქცია. კოლაუ ნადირაძე მალევე მოექცა მოდერნიზმის, კერძოდ კი ემილი ვერერნის ზეგავლენის ქვეშ და ქართველ სიმბოლისტთა დაჯგუფების ,,ცისფერი ყანწების” ერთ-ერთი წამყვანი ფიგურა გახდა. საბჭოთა პერიოდში, მისი შემოქმედების ძირითადი ნაწილი დამყარებული იყო პატრიოტულ მოტივზე. გარდა ამისა მწერალი თარგმნიდა პუშკინის, ბუნინის, ბალმონტის, ბლოკის, ვერლანისა და ისააკიანის ნამუშევრებს. მომდევნო წლებში პოეტმა დაიბრუნა წართმეული თავისუფლება და დაბეჭდა მისი ნამუშევრების ის ნაწილი, რაც 70 წლის წინ უნდა გამოეცა. მათგან აღსანიშნავია 1921 წელს ბოლშევიკების შემოტევისადმი მიძღვნილი ლექსი ,,25 თებერვალი’’, სადაც მან სიტუაცია გოლგოთის სისასტიკეს შეადარა. კოლაუ ნადირაძე გარდაიცვალა 1991 წელს.

5.

Kolau Nadiradze (1895-1991) was born in 1895 in Kutaisi. He initially educated at Kutaisi, Georgia. He studied law at the University of Moscow from 1912 to 1916.

Returning to Georgia, his first verses appeared in 1916 in Georgian symbolist journal "Tsisperi Kantsebi" ("Blue Horns"). The poem Dreaming of Georgia (1916) marked him as one of the promising poets of his generation. He quickly came under the influence of modernism, particularly Emile Verhaeren, and emerged as one of the leading figures within the Georgian symbolist Blue Horns group. His early poetry was marked by a Calvarian vision of Georgia: just before its short-lived independence (1918-1921) as well as after the 1921 Bolshevik invasion. Under the Soviet Union, Nadiradze chiefly wrote patriotic poetry and prose, and translated Pushkin, Bunin, Bal'mont, Blok, Verlaine and Isaakian. In the perestroika years, already in his nineties, the poet regained the freedom of his early years and published what he had suppressed seventy years before, notably 25 February a short reaction to the Bolshevik takeover in 1921, which he compared to Golgotha set up by a group of Judases. He died in 1991.
6.
შალვა აფხაიძე (1894-1968) დაიბადა 1894 წელს, ტყიბულის რაიონის სოფელ ძუყნურში. 1917 წელს დაამთავრა პეტერბურგის უნივერსიტეტის ისტორია-ფილოლოგიის ფაკულტეტი. 1917 წლიდან იყო ,,ცისფერყანწელთა” ლიტერატურული ჯგუფის აქტიური წევრი.

ლექსების პირველი კრებული გამოაქვეყნა 1914 წელს. ავტორია ლიტერატურულ-კრიტიკული წერილებისა და მონოგრაფიებისა ქართველ მოღვაწეთა შესახებ. შეადგინა აფხაზური პოეზიის ანთოლოგია. თარგმნიდა რუსული პოეზიის ნიმუშებს. შალვა აფხაიძე გარდაიცვალა 1968 წელს.
6.

Shalva Apkhaidze (1894-1968) was born in 1894 Dzuknuri, the Imereti region. In 1917 he graduated from the Petersburg University, the faculty of History and Philology. From 1917 he was an active member of the literary group “Tsisferkantselebi”.

His first collection of poems was published in 1914. He is the author of numerous literary and critical letters and monographs about Georgian public figures. He created the Anthology of Apkhazian poetry. He also translated Russian poetry. Shalva Apkhaidze died in 1968.
7.

ნიკოლო მიწიშვილი (ნამდვილი გვარი ნიკოლოზ სირბილაძე) (1896-1937) დაიბადა 1896 წელს ტყიბულის რაიონის სოფელ ჯვარისაში. დაამთავრა ქუთაისის რეალური სასწავლებელი და ორწლიანი პედაგოგიური კურსები. პირველი ლექსები 1912 წელს გამოაქვეყნა.

იგი იყო ქუთაისის გაზეთ ,,გოლოს სოლდატას’’ (1917) და თბილისში რუსული გაზეთ ,,ფიგაროს” (1920-22) რედაქტორი. 1922-25 წლებში ცხოვრობდა საფრანგეთში. იყო ,,ცისფერყანწელთა'' გაერთიანების აქტიური წევრი. რედაქტორობდა ჟურნალ ,,ქართულ მწერლობას'' (1926-28). იყო გამომცემლობა ,,ზარია ვოსტოკას'' რედაქტორი. ნიკოლოზ მიწიშვილი ავტორია პოეტური და პროზაული კრებულებისა ,,შავი ვარსკვლავი'' (1922), ,,ეპოპეა'' (1929). მის კალამს ეკუთვნის მრავალი პუბლიცისტური წერილი. იგი აგრეთვე თარგმნიდა რუს პოეტებს. ნიკოლოზ მიწიშვილი დახვრიტეს 1937 წელს.
7.

Nikolo Mitsishvili (his real name was Nikoloz Sirbiladze) (1896-1937) was born in 1896 in Jvarisa, the Imereti Region. He finished Kutaisi Real School and two-year pedagogical courses. He published his first poems in1912.

 He was the editor of the Kutaisi newspaper “The Golos Soldata” (“The voice of a Soldier”) (1917) and a Russian newspaper in Tbilisi “Figaro” (1920-22). In 1922-25 he lived in France. He was an active member of the “Tsisferkantselebi”. He was also the editor of the magazine “The Georgian Writing” (1926-28), of the publishing house “Zarya Vostoka”. He is the author of poetic and prosaic collections “The Black Star” (1922), “The Epopee” (1929). He is also the author of numerous publicistic letters. He translated Russian poets. Nikolo Mitsishvili was fusilladed in 1937.
8. რაჟდენ გვეტაძე (1897-1952) დაიბადა 1897 წელს ტყიბულის რაიონის სოფელ ციხიაში. პირველი ლექსები 1913 წელს გამოაქვეყნა, ხოლო პირველი კრებული ,,მთვარის ზღაპარი” 1915 წელს.

ამავე წლიდან დაუახლოვდა ,,ცისფერყანწელებს.” აქტიურად თანამშრომლობდა მათ ბეჭდვით ორგანოებში. სიმბოლისტური განწყობილება აისახა მისი ლექსების კრებულებში - ,,დაბინდული ქარვები” (1920) ,,ღამეები” (1921), ,,ვირების მესია” (1921). ავტორია თარგმანებისა, აგრეთვე მოთხრობების, ნოველებისა და რომანების რამდენიმე წიგნის. რაჟდენ გვეტაძე გარდაიცვალა 1952 წელს.
8.

Razhden Gvetadze (1897-1952) was born in 1897 in Tsikhia, the Imereti Region. He published his first poems in 1913, and his first collection “Mtvaris Zgapari” (“The fairy tale of the Moon”) – in 1915.

The same year he became close to the “Tsisferkantselebi”. He actively cooperated in their publishing activities. Symbolic mood reflected in his collection of poems “Misted Ambers” (1920), “Nights” (1921), “The Messiah of Donkeys” (1921). He is the author of several books of translations, stories, short stories and novels. Razhden Gvetadze died in 1952.

9. ალექსანდრე (ალი) არსენიშვილი (1892-1939) დაიბადა 1892 წელს, ტყიბულის რაიონის სოფელ დაბაძველში. დაამთავრა მოსკოვის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი. 1913 წლიდან აქვეყნებდა ლიტერატურულ წერილებს. იყო ,,ცისფერყანწელთა” გაერთიანების აქტიური წევრი.

ალი არსენიშვილი ავტორია ლიტერატურული წერილებისა, რომლებშიც განხილულია ქართველი, რუსი და უცხოელი მწერლები. თარგმნა პ. მერიმეს, თ. დრაიზერისა და სხვათა ნაწარმოებები. ალი არსენიშვილი გარდაიცვალა 1939 წელს.
9.
Alexander (Ali) Arsenishvili (1892-1939) was born in 1892 in Dabadzveli, the Imereti region. He graduated from Moscow University, the faculty of Law. From 1913 he published literary letters. He was an active member of “Tsisferkantselebi”.

He is the author of literary letters in which he discusses Georgian, Russian and foreign writers. HE translated the works by P. Merimee, Th. Dreiser and others. Ali Arsenishvili died in 1939.
10.
სანდრო ცირეკიძე (1894-1923) დაიბადა ქუთაისში 1894 წელს. სწავლობდა ქუთაისის რეალურ სასწავლებელში. 1913 წლიდან სწავლა გააგრძელა ჯერ პეტერბურგის, შემდეგ კი კიევის უნივერსიტეტში.
 

1910-იანი წლებიდან აქვეყნებდა მოთხრობებს, მინიატურებს, ესკიზებს, თარგმანებს, კრიტიკულ წერილებს. 1916 წლიდან იყო ,,ცისფერყანწელთა” ლიტერატურული ჯგუფის ერთ-ერთი ორგანიზატორი. 1921 წელს გამოსცა მინიატურების კრებული ,,მთვარეულები.” რედაქტორობდა ჟურნალ ,,მშვილდოსანს.” დააარსა გამომცემლობა ,,კირჩხიბი.” გამოსცა ,,ახალი მწერლობის ანთოლოგია.” სანდრო ცირეკიძე გარდაიცვალა 1923 წელს თბილისში.
10.

Sandro Tsirekidze (1894-1923) was born in Kutaisi in 1894. He studied at Kutaisi Real School. In 1913 he continued his studies first at Petersburg University. Because of health problems he moved to Kiev University.

In 1910 he started publishing stories, miniatures, sketches, translations, critiques. From 1916 he was one of the organizers of the literary group “Tsisperkantselebi”.In 20s he established writers corporation “Writers Publishing Cooperative”. In 1921 he published a collection of miniatures “Mtvareulebi“ (“Sleep-walkers”). He was the editor of the magazine “Mshvildosani” (“The Archer”). He also founded a publishing house “Kirchkhibi”. Sandro Cirekidze died in Tbilisi in 1923.

11. გიორგი ლეონიძე (1899-1966) დაიბადა 1899 წელს კახეთის რაიონის სოფელ პატარძეულში. 1913-18 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში. 1919 წელს სწავლა განაგრძო თბილისის უნივერსიტეტში. 1926 წელს გამოსცა ლიტერატურული ალმანახი ,,საფირონი,” 1922 წელს კი გაზეთი ,,ბახტრიონი.” მისი პირველი ლექსები დაიბეჭდა 1911 წელს ქართულ პრესაში. შემდეგ ცოტა ხნის განმავლობაში გიორგი ლეონიძე თანამშრომლობდა ,,ცისფერყანწელებთან”. მისი ნამდვილი ნიჭი 1925 წელს გამოვლინდა მაშინ, როცა გამოიცა მწერლის ლექსების კრებული ბუნებაზე, რომელიც რომანტიულ ფერებში ასახავდა ლეონიძის მშობლიური მხარის, კახეთის პეიზაჟთა სილამაზეს. საბჭოთა პერიოდში მან სცადა გაყოლოდა ,,სწორ პოლიტიკურ ხაზს''. მწერლის პოეზიას თან გასდევს ისტორიული და პატრიოტული მოტივი. მნიშვნელოვანი ისტორიული მოვლენებით აღსავსე მისი ქვეყანა შთააგონებდა პოეტს, რომ ლექსი იშვიათი რითმითა და მხატვრულობით გაემართა. გიორგი ლეონიძემ მალევე დაიმკვიდრა ერთ–ერთი გამოჩენილი ქართველი პოეტის სახელი ქართული პოეზიის სამყაროში.
 

მთელი სიცოცხლის მანძილზე ეწეოდა აქტიურ საზოგადოებრივ და შემოქმედებით საქმიანობას. აქტიური თაოსანი იყო საქართველოს ლიტერატურული მუზეუმის დაარსებისა და ორი ათეული წლის მანძილზე ხელმძღვანელობდა მას. 1950-54 წლებში იყო საქართველოს მწერალთა კავშირის პირველი მდივანი. 1958-66 წლებში კი საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის შოთა რუსთაველის სახელობის ქართული ლიტერატურის ისტორიის ინსტიტუტის დირექტორი. 1944 წელს არჩეული იქნა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილ წევრად. 1959 წელს მიენიჭა საქართველოს სახალხო პოეტის წოდება. გიორგი ლეონიძე – პოეტი და პროზაიკოსი დიდი ნაყოფიერებით მუშაობდა ქართულ ფილოლოგიურ მეცნიერებაში, როგორც მკვლევარი, მეცნიერი, რუსთველოლოგი, ტექსტოლოგი და რედაქტორ-გამომცემელი.
 

ლეონიძემ მის ბავშვურ მოგონებებს არაერთი პროზაული ნაწარმოები მიუძღვნა, რომელიც თავმოყრილია მისივე კრებულში ,,ნატვირი ხე”. 1976 წელს ცნობილმა ქართველმა რეჟისორმა თენგიზ აბულაძემ წიგნის ეკრანული ვერსია მიაწოდა ქართველ მაყურებელს. გიორგი ლეონიძე გარდაიცვალა 1966 წელს. იგი დაკრძალულია თბილისში მთაწმინდის პანთეონში.
11.

Giorgi Leonidze (1899-1966) Leonidze was born in 1899 in the village of Patardzeuli in the eastern Georgian province of Kakheti. He graduated from the Tbilisi Theological Seminary in 1918 and continued his studies at the Tbilisi State University. In 1926 he published the literary almanac "Saphironi", and in 1922 - the newspaper "The Bakhtrioni". Even at an early age, from student years Giorgi Leonidze published poems. His first poems appeared in Georgian press in 1911, and then, briefly collaborated with the Symbolist group Blue Horns. His real talent emerged in 1925 with a series of nature lyrics, responding with Romantic animation to the landscapes of Leonidze’s native Kakheti. Throughout the Soviet period, he tried to pursue the "correct" political line; his poetry became more historical and patriotic, the eventful history of Georgia provided him with the colourful medieval imagery which Leonidze translated into impulsive rhythms and metaphors. He quickly established himself as one of the most popular poets of Georgia.

All his life he performed social and creative activities. He was one of the active supporters of founding Georgian Literary Museum and he ran it for two decades. In 1950-54 he was the first secretary of the Union of Georgian Writers. In 1958-66 he was the director of Shota Rustaveli Institute of the History of Georgian Literature. In 1944 he was elected the real member of Georgian Science Academy. In 1959 he was awarded the honorary title of a Georgian national poet. Giorgi Leonidze - a poet and prose-writer - fruitfully worked in Georgian philology science as a researcher, scientist, Rustavelologist, textologist, editor and publisher.

He produced evocative prose based on his childhood memoirs and experiences – The Tree of Desire, which was filmed, in 1976, by Tengiz Abuladze as the first part of his famous trilogy. Giorgi Leonidze died in 1966. He is buried at the Mtatsminda Pantheon at Tbilisi.
12. სერგო კლდიაშვილი (1898-1986) დაიბადა 1898 წელს, თერჯოლის რაიონის სოფელ სიმონეთში. იგი გამოჩენილი ქართველი პროზაიკოსის დავით კლდიაშვილის ვაჟი იყო, რომელმაც მამას 1945 წელს სპეციალური წიგნი მიუძღვნა.

სერგო კლდიაშვილი სწავლობდა ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში, რომელიც დაამთავრა 1913 წელს. 1915-16 წლებში მონაწილეობას იღებდა თურქეთთან წარმოებულ ბრძოლებში. სწავლობდა მოსკოვის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე. 1917 წელს ბრუნდება სამშობლოში და აქტიურად ერთვება ლიტერატურულ ცხოვრებაში. იყო ,,ცისფერყანწელთა” ლიტერატურული ჯგუფის ერთ-ერთი აქტიური წევრი. გარდა, მინიატურებისა, მოთხრობებისა და რომანებისა სერგო კლდიაშვილის შემოქმედებითი შესაძლებლობა თვალსაჩინოდ წარმოჩინდა სვანურ ნოველებში. სერგო კლდიაშვილი გარდაიცვალა 1986 წელს.
12.

Sergo Kldiashvili (1898-1986) was born in 1898 in the village Simoneti, the Imereti Region. He was the son of the noted novelist Davit Kldiashvili whom Sergo would dedicate a special book in 1945.

He attended Kutaisi Classical Gymnasium which produced many of Georgia’s 20th-century intellectuals, and then studied law in Moscow. Returning to Georgia, he joined Grigol Robakidze’s Symbolist group Blue Horns and wrote in a moderately decadent manner. In the 1920s-30s, Kldiashvili composed several patriotic and socialist prose, including an anticlerical satire Abesalom the Ex-Priest, more effectual The Adventures of Squire Lakhundareli (1927), the plays A Generation of Heroes (1937) and Deer’s Gorge (1944). He died in 1986.
13. შალვა კარმელი (გოგიაშვილი) (1899-1923) დაიბადა 1899 წელს ქუთაისში. სწავლობდა ქუთაისის გიმნაზიაში. 1920 წელს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სიტყვიერების ფაკულტეტის სტუდენტი გახდა. მან ლექსების წერა ადრეულ ასაკში, გიმნაზიაში სწავლის პერიოდში დაიწყო.


1921 წელს შალვა კარმელი აირჩიეს საქართველოს მწერალთა კავშირის წევრად და იმავე წელს იგი ოფიციალურად შევიდა ,,ცისფერყანწელთა ორდენში.” იყო ყველაზე ახალგაზრდა წევრი. თანამშრომლობდა ჟურნალ-გაზეთებში: ,,საქართველო,’’ ,,სამშობლო’’, ,,მეოცნებე ნიამორები,’’ ,,ბარიკადი,’’ ,, რუბიკონი’’ და ა.შ.


1921 წელს გამოვიდა შალვა კარმელის პირველი წიგნი ,,ბაბილონი.” გამოსაცემად გამზადებული ორი წიგნი ,,აპოკალიფსის ცხენები,’’ და ,,თეთრი გიორგი’’ მწერლის გარდაცვალების გამო უგზო-უკვლოდ დაიკარგა. მწერალი გარდაიცვალა 1923 წელს თბილისში.

13.

Shalva Karmeli (Gogiashvili) (1899-1923) was born in 1899 in Kutaisi. He studied at Kutaisi Classical Gymnasium. In 1920 he became a student of Tbilisi State University, at the Faculty of Rhetoric. He started writing poems from his early ages, while studying at Kutaisi Classical Gymnasium.

In 1921 he was elected as a member of Georgian Writers’ Union and in the same year he officially became a member of "Tsisferkantselebi”. He became the youngest member of "Tsisferkantselebi”. Shalva Karmeli was cooperating with the following magazines and newspapers: "Goergia,” "Native Country,” "Dreaming Gazelles,”, "Barikadi,” "Rubikoni” and so on. His first book, called "Babiloni” was published in 1921. Two other books, called "The Horses of Apocalypse” and “White George” prepared for publishing were missed because of the writer’s death. The writer died in 1923.

ლუკა დვალიშვილი
ასოცირებული პროფესორი
აკაკი წერეთლის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

Luka Dvalishvili
Associate Professor
Akaki Tsereteli State University

 
სხედან მარცხნიდან:

I რიგი:  ნიკოლოზ მიწიშვილი, თამარ სერებრიაკოვა (ოქრომჭედლიშვილი)-იაშვილისა,
            სანდრო შანშიაშვილი, მისი მეუღლე - მარო შანშიაშვილი;
II რიგი: ვალერიან გაფრინდაშვილი, ეფემია გედევანიშვილი-ლეონიძისა, გერონტი
            ქიქოძე,  პაოლო იაშვილი, ნინო მაყაშვილი-ტაბიძისა, ალი არსენიშვილი;
III რიგი: რაჟდენ გვეტაძე, შალვა აფხაიძე, ტიციან ტაბიძე,
             ლევან (ლელი) ჯაფარიძე, გიორგი ლეონიძე.		 Sitting from the left:

The first row: Nikoloz Mitsishvili, Tamar Seredriakova (Okromchedlishvili
                 Iashvili,  Sandro Shanshiashvili, his wife – Maro Shanshiashvili.
the second row: Valerian Gaphrindashvili, Ephemia Gedevanishvili-Leonidze,
            Geronti Kikodze, Paolo Iashvili, Nino Makashvili-Tabidze, Ali Arsenishvili.
Standing in the third row: Razhden Gvetadze, Shalva Aphkhaidze,
            Titsian Tabidze, Levan (Leli) Japharidze, Giorgi Leonidze.

   
ქუთაისი და ცისფერყანწელები KUTAISI AND THE TSISPHERKANTSELEBI

ლეგენდარული ოქროს ვერძი კოლხების მეფის, აიეტის საკუთრება იყო, როცა ბერძენმა იაზონმა მოტყუებით გაიტაცა სამშობლოში და მშვენიერი მედეაც თან წარიტანა (ქუთაისის ისტორიული უბანი – ბალახვანი ნაწარმოებია იმ ბალახთა სახელწოდებიდან, რომელიც მედეას სამკურნალო ბაღში ხარობდა). ოქროს ვერძი ვიზუალურად მარტო ვერძის ტყავისაგან კი არა, მისი ეგზოტიკური რქებისაგანაც შედგებოდა. მსგავსი რქებისაგან ჩვენში ყანწს – სასმისებს ქმნიდნენ და იგი დღეს ქართული ეროვნული სახე-სიმბოლიკაა. დაახლოებით, აქედან წარმოსდგება სახელწოდება საქართველოში ცნობილი და, ამიერიდან უკვე მსოფლიოში სახელგანთქმული პოეტური მიმდინარეობის – ცისფერყანწელებისა, რომელსაც “ცისფერი ყანწები” მისმა მესვეურებმა დაარქვეს და მასში მხოლოდ ღვინო და თრობის ბოჰემა არ უგულისხმიათ. ოქროს ვერძი იყო განძი და ქალაქ აიაში ინახებოდა 3500 წლის წინ, “ცისფერი ყანწები” იყო ქართული პოეზიის საგანძური და ისიც ქუთაისში (ადრინდელი სახელწოდება – აიაში) დაიბადა 100 წლის წინ.
 

“ცისფერყანწელები” იყო ლიტერატურული დაჯგუფება, რომელიც ქუთაისში 1915 წელს ჩამოყალიბდა ფრანგული სიმბოლიკის ანალოგად. ისინი ცამეტნი იყვნენ: _ გრიგოლ რობაქიძე, პაოლო იაშვილი, ტიციან ტაბიძე, ვალერიან გაფრინდაშვილი, კოლაუ ნადირაძე, სანდრო ცირეკიძე, გიორგი ლეონიძე, სერგო კლდიაშვილი, შალვა აფხაიძე, ალი არსენიშვილი, რაჟდენ გვეტაძე, ნიკოლო მიწიშვილი, შალვა კარმელი. ცამეტივე გამორჩეული თავისი პრინციპული ქართული ხასიათით, სილამაზით, ერთგულებით, როგორც ჩვენში იტყვიან, “რჩეულნი რჩეულთა შორის”.
 

1915 წელს ქუთაისი პატარა, ჯერაც კარგად განუვითარებელი სამრეწველო ქალაქი იყო, თუმცა ყოფიერება ჩვენთან არასოდეს განსაზღვრავდა ცნობიერების დონეს და ამიტომ ქუთაისი სულიერების კერად ითვლებოდა ყოველთვის. ამ პერიოდში ქუთაისი ავანგარდული აზროვნების ცენტრს წარმოადგენდა. ცისფერყანწელთა სულისჩამდგმელი და მენტორი დიდი ქართველი დისიდენტი მწერალი გრიგოლ რობაქიძე იყო, რომელიც იმხანად გერმანიაში მოღვაწეობდა.
 

პაოლო იაშვილი, 1915 წელს, ქუთაისში, 18 წლის ასაკში, ემშვიდობება ჟურნალ “ოქროს ვერძის” რედაქციას რედაქტორის ამპლუაში და სარედაქციო საქმიანობის უკეთ წარმართვისა და განათლების მისაღებად, პარიზში, ლუვრთან არსებულ ხელოვნების აკადემიაში მიემგზავრება. აქ იგი ეცნობა პარიზის ბოჰემურ საზოგადოებას: რემბო, მოდილიანი, პიკასო, ბოდლერი. აქ გაეცნო იგი ფრანგი სიმბოლისტების შემოქმედებას, აქ ეზიარა მათი პოეზიის იდუმალ სამყაროს.
 

ამბობენ, რომ ის დიდხანს ატარებდა დროს პოლ ვერლენის ძეგლის გვერდით ლუქსემბურგის ბაღში და შადრევნის აუზში მობანავე ბეღურებს უცქერდაო. ვინ იცის, იქნებ, სწორედ ეს ბაღი იყო თავისი შადრევნებით პაოლოს აფორიაქებული ნოსტალგიის დაყუჩების ადგილი, ადგილი, რომელიც ყველაზე უკეთ ახსენებდა ქუთაისს, მისი ქალაქის ბულვარს. ფაქტია, რომ პაოლო მალევე წამოვიდა პარიზიდან. პაოლო იაშვილს ღრმად სწამდა, რომ სწორედ პოეზიისა და ხელოვნების ასეთი ახლებური სუნთქვა გაათავისუფლებდა თავისი სამშობლოს სულიერ ყოფას, რომლის ხელოვნებასაც კარჩაკეტილობის ვიწრო ნაჭუჭებში ჩაკვდომა ელოდა მომავალში. ქუთათურმა მეგობრებმა უმალ მხარი დაუჭირეს და, ფრანგი პოეტების მიბაძვით, ახლი და უცნაური ლექსების წერა დაიწყეს. მიბაძვასაც ნიჭი უნდა და ქართულად მის ინტერპრეტირებას – უფრო დიდი ძალისხმევა.
 

იწყება პოეზიის საღამოების მთელი ციკლი ქუთაისის ბულვარში, მის მიმდებარე ტერიტორიაზე, ხალხი გატაცებით უსმენდა მათ ნააზრევს, უხაროდათ მათი გამოჩენა ქუთაისის ქუჩებში, განსაკუთრებით კი დღესასწაულებზე, როდესაც ისინი იკრიბებოდნენ ამჟამინდელი მერიის შენობის ადგილას ერთ დროს აღმართულ მთავარანგელოზის სახელობის ტაძრის ეზოში.

1915წ. გამოსცეს ჟურნალი “ოქროს ვერძი”, 1916წ. გამოვიდა ჟურნალი - “ცისფერი ყანწები,“, რომელშიც დაიბეჭდა მათი საპროგრამო მანიფესტი “პირველთქმა” და ამით ამცნეს საზოგადოებას თავისი მხატვრულ-პოეტური კრედო. 1920 წელს გამოვიდა გაზეთი “პოეზიის დღე”, “ბარიკადი”, “მშვილდოსანი”, “მეოცნებე ნიამორები”.
 

“ყანწელები” თავიანთ მხატვრულ ქმნილებებს, როგორც ორიგინალურს, ასევე თარგმანებსა და სხვა თეორიულ-კრიტიკული ხასიათის სტატიებს ბეჭდავდნენ სხვა ჟურნალ-გაზეთებშიც. ისინი მეგობრობდნენ რუს სიმბოლისტ პოეტებთან: ესენინთან, ბალმონტთან, ანდრეი ბელისთან. პარიზში ყოფნის დროს, როცა პაოლო იაშვილი კ. ბალმონტს უკითხავდა შოთა რუსთაველის პოემის სტროფებს, აქ დაიბადა მისი თარგმნის იდეაც. თარგმანები ძირითადად ფრანგული ან რუსული ენებიდან კეთდებოდა. ცისფერყანწელთა პოეზია მკვეთრად გამოხატული ეროვნული მუხტითაა სავსე, რითაც ის სცილდება დასავლეთისა და რუსული სიმბოლიზმის ვიწრო, კარჩაკეტილი სკოლების ესთეტიზმის ჩარჩოებს. ეს მუხტი მათ მიიღეს – ქართული კლასიკური მწერლობისაგან.
 

საბჭოთა მწერლობამ ვერ იგუა თავისუფალი პოეტური სულის არსებობა მათ რიგებში: კომუნისტებმა გამოუტანეს მათ საბოლოო განაჩენი და პოეტები უგემოვნო და ულაზათო ლექსების ავტორებად გამოაცხადეს, გაასახლეს ციმბირში, აწამეს და დახვრიტეს, თუმცა 1937 წელს, თავად პაოლო იაშვილმა მწერალთა კავშირის შენობაში, სხვენზე, სანადირო თოფით თავი მოიკლა. ეს არ იყო თვითმკვლელობა, ეს იყო უარი ღალატზე. მას უთუოდ შეჰპირდნენ თავისუფლებას ერთი-ორი ან რამდენიმე მისი მეგობრის გაყიდვის სანაცვლოდ.
 

ისინი თავიდანვე იყვნენ ცამეტნი, მათ შორის იუდა თავიდანვე არ ერია, როგორც ქრისტეს ერთგულმა მოწაფეებმა, მათაც უქადაგეს ქართველებს სულიერი თავისუფლების ოცნება და ბოლომდე დარჩნენ ქართველებად, ერთმანეთის ერთგულნი და ერთგულნი თავისი სამშობლოსი.
 

საბედნიეროდ, ასეთი მძიმე პერიოდის შემდეგ, ცისფერყანწელებმი დღეს, ამდენი წლის შემდეგ, საყოველთაოდ ცნობილი არიან. აღსანიშნავია, რომ, როდესაც ქუთაისი რაიმე დღესასწაულზე პოეზიის საღამოს აწყობს, ხალხი აღტაცებით იკრიბება ბაღებსა და ბულვარებში მათი ლექსების მოსასმენად. ახლა უკვე პოეზიის ეს ნიმუშები ისე პესიმისტურად აღარ ჟღერს, როგორც მაშინ, საბჭოთა პერიოდის მღელვარე წლებში.

ნათია ჯიქია
ასოცირებული პროფესორი
ქუთაის-ნიუპორტის ასოციაციის გამგეობის წევრი


Natia Jikia

The fabulous Golden Fleece was stolen by Jason from King Aeetes of the Colchi and he captured beautiful Medea at the same time (incidentally there is an historical district of Kutaisi which takes its name of Balakhvani from the special grass Medea grew in her herbal garden).   The Golden Fleece consisted not only of a ram’s skin but also its curly horns and Georgians used such horns to make drinking vessels and adopted them as the national symbol of Georgia. When Kutaisi poets founded a literary group in the city in 1915 they gave themselves the name `Tsispherkantselebi` (`Blue Horns` in English) because it alludes to Georgian nationalism, the Jason myth, Georgia’s special association with wine making (we claim to have invented it), and all things appropriately bohemian.  The name has a strong association with Kutaisi, too, because as the Golden Fleece was the treasure of Aia (the original name of our city) so the Blue Horns saw themselves as guardians of the treasure house of Georgian poetry.

`Tsispherkantselebi` was a group of Georgian Symbolists, poets and prose-writers which was bounded as a coterie in the city of Kutaisi in 1915. There were thirteen members of the original group: Grigol Robaqidze, Paolo Iashvili, Titsian Tabidze, Valerian Gafrindashvili, Kolau Nadiradze, Sandro Tsirekidze, Giorgi Leonidze, Sergo Kldiashvili, Shalva Aphkhaidze, Ali Arsenishvili, Rajden Gvetadze, Nikolo Mitsishvili, Shalva Karmeli., all of them outstandingly Georgian in their pride and devotion to their nation.  They were described as “the most distinguished among the distinguished”. 

 

Kutaisi was not an advanced industrial city in 1915 but it has traditionally been regarded as Georgia’s `spiritual` and cultural centre and the city where the purest Georgian is spoken. The driving force behind the group `Tsispherkantselebi` was probably Grigol Robakidze, a great Georgian dissident who lived in Germany at the time.

 

Another prominent member was Paolo Iashvili.  In 1915, when he was 18, he resigned the editorship of the journal `The Golden Fleece` and left for Paris. There he enrolled at the Academy of Arts in the Louvre and soon became part of Paris’s bohemian society and one of a circle that included Rimbaud, Baudelaire, Modigliani and Picasso.  He became acquainted with the Symbolist movement in literature and the visual arts which was based on the notion that the prime concern of art was not to depict but that ideas should be suggested by symbols.

It is said that on his walks he regularly stopped by the statue of Verlaine in the Luxembourg Gardens and would watch the sparrows darting amongst the waterfalls in the pond.  Perhaps this reminded him of the rivers and waterfalls of his native land and the parks and boulevards back home in Kutaisi.

When he returned to Georgia he believed that the introduction of such progressive ideas would re-invigorate Georgian art and literature and thereby help revive the national consciousness itself, essential at a time when Georgia, long colonised by Russia and cut off from all outside ideas and influences, was in danger of losing its national identity.   His beliefs were enthusiastically adopted by his coterie of friends in Kutaisi who, under the influence of  the Symbolists, started to write a bizarre and somewhat surreal poetry of a kind that had not been attempted in the country before. The poems exploit all the possibilities of the Georgian language but often make little literal sense.  They can be perplexing, even to Georgian readers, and are difficult to translate into other languages.  However they remain very popular, particularly in Kutaisi.

Thispherkantselebi started the cycle of Poetry Evenings in Kutaisi boulevard. People nearby used to listen to their ideology delightedly, they were happy to see them in Kutaisi streets, especially on the festive occasions, when they used to find themselves in the yard of  Saint Archangel’s Cathedral where the Mayor’s office is situated nowadays. 

In 1915 their journal "The Golden Fleece” was published. The inaugural manifesto of the Tsispherkantselebi Group was published in 1916 coinciding with the launch of a number of magazines and newspapers dedicated to poetry including `Poeziis Dghe` (`The Day of Poetry`), `Barikadi` (Barrricade`), `Mshvildosani` (`Bowmen`) and `Meotsnebe Niamorebi` (Daydreaming Niamors`). They were all referred to by the same generic name -  `Tsispherkantselebi`.

Tsispherkantselebi’s poetry, translation work and theoretical and critical articles were published in many different magazines. They were close friends of Russian symbolists, such as: Esenin, Balmont, Bell. While being in Paris, Paolo Iashvili used to read Shota Rustaveli’s poetry to Balmont. So, the idea of translating Shota Rustaveli's ''Knight in the Panther's Skin" was born there. The translations were mostly from Russian and French. Their work often abandoned the strict rules of metre and punctuation found in traditional western and Russian writers and attempted to convey something of the pain and suffering that is central to much of Georgian history.

When the Soviet system was imposed in Georgia  after three years of independence, new cultural commissars took a dislike to all forms of experimental art including the `free spirited` poetry of the Tsispherkantselebi.  They accused it of being `formalist` and anti-Soviet and exiled many of the writers to Siberia where they endured terrible suffering and death.  The persecution intensified throughout the 1930. In 1937 Paolo Iashvili killed himself in the attic of the Writers Union.  It was his ultimate protest against the loss of personal and artistic liberty suffered by him and other Georgian artists.

The Tsispherkantselebi consisted of thirteen poets from the start.  They claimed that, unlike the apostles, there was no Judas amongst them.  They preached the freedom of the soul of all Georgians and of Georgia itself and they stayed loyal until the end towards each other and their nation.

Happily, after those dark days, the Tsispherkantselebi has been re-formed and is extremely popular these days.  When Kutaisi holds one of its `Nights of Poetry`, particularly at holiday time,  local people gather enthusiastically in the parks and boulevards to listen to the current members reading their poetry.  We like to think that the work, although still quintessentially Georgian, is now not as sad as it was. 

Natia Jikia
Associate Professor
Kutaisi Newport International Association Board Member
ქეროლაინი Caroline
ქეროლაინი – ეს სახელი დასავლურ სამყაროში საკმაოდ გავრცელებულია. თუმცა ჩვენთვის იგი ერთ კონკრეტულ პიროვნებას, ყველასათვის საყვარელ და ერთგულ მეგობარს- ქეროლაინ მაქლეჰენს ნიშნავს.

ქუთაისისა და ნიუპორტის დამეგობრება მრავალმხრივ ნაყოფიერი აღმოჩნდა, მაგრამ მაინც ყველაზე დიდი მონაპოვარი ის ადამიანური ურთიერთობები და ურთიერთსიყვარულია, რომლის ნათელი მაგალითი ნიუპორტ-ქუთაისის ასოციაციის ერთ-ერთი დამაარსებელი, ნიუპორტის უნივერსიტეტის ბაკალავრიატის დირექტორი ქეროლაინ მაქლეჰენია.

ქალბატონმა ქეროლაინმა დიდი სიხარული მოგვანიჭა გასულ თვეში თავისი ვიზიტით. ამჯერად, ყველაზე მნიშვნელოვანი მის სტუმრობაში ის გახლდათ, რომ იგი სამსახურეობრივი კვლევითი მივლინებით იმყოფებოდა თურქეთში, ისარგებლა შესაძლებლობით და ქუთაისისა და ქუთაისელი მეგობრების სანახავად გამოიარა მრავალი კილომეტრი. ცვლილებები შეიტანა მის სამუშაო განრიგში და ჩვენთან ჩამოვიდა რამდენიმე დღით. თუ არა წრფელი გრძნობები და მონატრება სხვა რა უნდა ყოფილიყო ამ გადაწყვეტილების მიზეზი. ჩვენ ყველანი აგვაღელვა ძველ მეგობართან შეხვედრამ და მისმა სურვილმა, რომ ყოველგვარი ოფიციალური შეხვედრებისა და დადგენილი პროგრამის გარეშე უკეთ გრძნობდა თავს მეგობრულ გარემოში.

მართლაც, ძალიან თბილი და სამახსოვროა ქეროლაინის სტუმრობა მასპინძელი ოჯახებისა და ყველა ჩვენთაგანისათვის. ეს ქალბატონი ხომ გამოირჩევა თავისი ნიჭიერებით, გულისხმიერებითა და იუმორის გრძნობით. მისგან ყოველთვის მოდის დადებითი აურა, რაც ხანგრძლივად გაყვება ყველას, ვისაც კი ქეროლაინი ერთხელ მაინც უნახავს.


February 1991, Kutaisian Schoolchildren in Newport
1991 წლის თებერვალი, ქუთაისელი ბავშვები ნიუპორტში

ასევე პირველ მასწავლებელივით დაუვიწყარი აღმოჩნდა ქეროლაინი მოსწავლეთა იმ ჯგუფისათვის, რომლებსაც 20 წლის წინ ნიუპორტთან დამეგობრების გარიჟრაჟზე, ჯერ კიდევ საბჭოური რეჟიმის პირობებში საშუალება მიეცათ სწვეოდნენ შორეულ ბრიტანეთს. კერძოდ. უელსის ერთ ულამაზეს ქალაქს-ნიუპორტს. ისინი დღეს ზრდასრული და წარმატებული ადამიანები არიან, მაგრამ ისევ ბავშვური სიყვარულითა და ხალისით ხვდებიან ქეროლაინს. რამდენიმე მათგანმა ამჯერადაც მოახერხა ქეროლაინის მონახულება და ბავშვობაში დაბრუნება. ქეროლაინი მათთვის და ყველა ჩვენთაგანისათვის ხომ წარუშლელი შთაბეჭდილებაა.

გვსურს კიდევ ერთხელ გამოვხატოთ ჩვენი პატივისცემა და სიყვარული დიდი ქალბატონისადმი, რომელიც თავისი უშუალობით ახერხებს იყოს ჩვენთვის უბრალოდ ქეროლაინი – ჩვენი საყვარელი მეგობარი.

ასისტენტ პროფესორი ნათია ზვიადაძე
ქნიას განათლების კომისიის თავმჯდომარე

Caroline is quite a popular name in Britain.  Mention a woman of that name there and you may be asked which `Caroline` you are referring to.  This wouldn’t happen in Kutaisi.  For us there is only one Caroline – our very own and much loved Caroline MacLachlen.

The twinning of Kutaisi and Newport has provided many practical benefits for both cities but the most valued outcome is the emergence of many instances of personal love and friendship between our two people.  There is hardly a better example of this than the high regard many Kutaisi people have for Caroline, one of the founders of the Newport Kutaisi Twinning Association as well as one of the initiators of the UG Education & Foundation Degrees which are now employed in the English Studies Department of the Kutaisi State University.

We were extremely pleased to receive a visit, however short, from Caroline recently.  She was on a study tour of Turkey and despite a detour of many hundreds of kilometres she didn’t miss the opportunity to adapt her programme in order to call in on her old friends in Kutaisi.  We were all excited to meet her again and happily agreed to her request that the visit should be an informal one with no official meetings and no rigid programme.

A few days she was here will stay long in the memory of all of us.  Apart from her warm personality and wonderful sense of humour she is an exceptionally intelligent woman with a long record of distinguished service to education.

As with a child’s very first teacher, Caroline has never been forgotten by the group of Kutaisi schoolchildren who were given the chance to visit Newport twenty years ago when Georgia was still part of the Soviet Union.  Today those children are now all successful adults in many different walks of life but many of them were able to meet Caroline during her stay and show their appreciation to her with love and joy.  They say that their memories of their visit to faraway Newport all those years ago and the wonderful welcome they received from Caroline remain as vivid as ever.

So may we express our respect and love to this great lady who, despite her many accomplishments and her outstanding reputation in the field of education, remains for us simply Caroline – our very dear friend.
 

Assistant Professor Natia Zviadadze
Chair of the Education Committee, KNIA